Cuộc chiến biểu tình của chúng ta (I)

October 15, 2007--Cuộc chiến biểu tình của chúng ta (I)

Cuộc chiến biểu tình của chúng ta (I) Huỳnh Việt Lang I. Biểu tình 1. Biểu tình không giấy phép Biểu tình là một hình thức phản ánh quan điểm, ý chí một tập thể quần chúng; một cơ hội để nhân dân lên tiếng trong vị thế của mình, từ một nơi bên ngoài phòng họp nghị viện: đường phố. Trong hành động, biểu tình có sắc thái như một chuỗi hoạt động chiếm giữ nhất thời các đường phố, phong tỏa có giới hạn các hoạt động công cộng. Về mặt pháp luật, biểu hiện rõ nét nhất của một pháp luật độc tài là trong hệ thống pháp luật ấy không có điều khoản công nhận biểu tình. Những khác nhau về quy định pháp luật này dẫn đến trong thực tế thế giới đang tồn tại hai loại biểu tình: biểu tình ở các nước dân chủ và biểu tình ở các nước phi dân chủ. Do đó, biểu tình đấu tranh dân chủ chắc chắn sẽ khác với biểu tình do các nghiệp đoàn lao động, các cộng đồng sắc tộc tổ chức hoặc nói chung: các cuộc biểu tình có giấy phép. Trong phạm vi bài viết này, tác giả chỉ bàn đến các cuộc biểu tình không có giấy phép. 2. Biểu tình và cách mạng dân chủ Đàn áp biểu tình ở Burma (Oct. 5, 2007) Nguồn: AP Biểu tình là một phương thức đấu tranh của lực lượng cách mạng dân chủ trong xã hội. Dân chủ thực sự chỉ có khi người dân được quyền chứng tỏ sức mạnh của mình, không có các cuộc biểu tình thì đừng bao giờ mong có dân chủ. Trong thực tế, biểu tình đang từng bước được hoàn thiện qua các cuộc cách mạng; thậm chí, trở thành một biện pháp hữu hiệu giành chính quyền của những lực lượng dân chủ nhiều nơi trên thế giới hôm nay. Kể từ sau cách mạng nhung ở Czechoslovakia (Tiệp Khắc), biểu tình đã có những bước thay đổi lớn về chất. Ðược khẳng định ở cách mạng cam Ukraina: trở nên quyết liệt hơn, biểu tình trở thành một hình thức tiến hành cách mạng có tính khả thi cao. Các công đoạn biểu tình từng bước được hoàn thiện, gần như trở thành một phương án giải quyết tối ưu cho những phong trào cách mạng dân chủ phi bạo lực. Tuy nhiên, tự bản thân cuộc biểu tình không làm nảy sinh cách mạng, lực lượng cách mạng kiến tạo nên sự thành công của cuộc biểu tình thông qua hàng loạt các bước chuẩn bị cần thiết. Ðồng thời, cách mạng không nổ ra trong biểu tình, biểu tình trở thành tiêu điểm tập trung quần chúng ủng hộ cách mạng. Tất nhiên, ngay trong quá trình diễn tiến của biểu tình, mục tiêu đấu tranh của lực lượng cách mạng là đồng nhất với nguyện vọng quần chúng trong xã hội. 3. Biểu tình ở Việt Nam Phương án thực hiện biểu tình có một tầm quan trọng lớn trong tiến trình tranh đấu dân chủ ở Việt Nam hiện nay. Là phương án giảm thiểu tối đa những đổ máu không cần thiết. Song một cuộc biểu tình mà được phát động thiếu cân nhắc, sai lầm không chỉ khiến lực lượng cách mạng bị tan rã mà có khi trở thành một thảm họa cho đất nước. Biểu tình từng bước hoàn thiện trở thành một hình thức chiến tranh, một điều kiện ắt phải có là những thành viên nòng cốt tham gia biểu tình phải được huấn luyện về những kỹ thuật chiến đấu phi bạo lực. Với những thực tế cực kỳ khó khăn nguy hiểm ở các nước phi dân chủ, biểu tình trở thành một bước phiêu lưu chính trị nếu dựa vào một lực lượng nòng cốt không được đào tạo, huấn luyện. Ði xa hơn, cách mạng dân chủ Việt Nam chỉ có thể thành công từ một lực lượng cách mạng nòng cốt được đào tạo bài bản. Do tính cách nghiệp dư của những người tổ chức, cuộc biểu tình tự phát Thiên An môn tháng 05/1989 dẫn đến thất bại. Hậu quả bề nổi là khoảng 2.600 chiến sĩ yêu tự do đã ngã xuống, sâu xa hơn, nguyên khí cách mạng dân chủ Trung quốc bị tổn hao mãi đến nay được 16 năm sau vẫn chưa gượng lại kịp. Các vấn đề tác giả trình bày sau đây hoàn toàn xuất phát từ mong muốn học hỏi. Bởi trước hết tác giả xin xác định rõ: làm việc chung hoàn toàn tự phát, bản thân không hề là một người hoạt động cách mạng được đào tạo bài bản. Tác giả cố gắng trình bày những vấn đề có tính tính tình huống, thực tiễn trong những cuộc biểu tình đã diễn ra có liên quan đến thực tế Việt Nam; mong độc giả, nếu được, vui lòng chỉ giáo cho. II. Bài học Ukraina 1. Quy mô cách mạng Cam Buổi sáng đầu tiên có hàng ngàn người đổ về quảng trường Ðộc lập tham gia biểu tình; trong đêm biểu tình đầu tiên (22/11/2004), số người tham gia tuần hành trên đường phố có khoảng 100 người. Mặc dù trước đó tại Kiev đã tập trung 200.000 người ủng hộ ông Yushchenko. Nhiều ngàn cảnh sát và lính đã được triển khai trên các nẻo đường thủ đô, vòi rồng và xe bọc thép cũng được trưng ra. Bước sang ngày thứ 2, số người tham gia biểu tình mới tăng vọt lên hàng chục ngàn người. Ðể chống lại khả năng bị cảnh sát có thể giải tán, chính những người biểu tình đã dựng hàng rào bảo vệ ngay tại quảng trường Ðộc lập - khu vực tập kết của phong trào dân chủ đối lập Ukraina. Song song với những gì đang tổ chức tại Kiev, phe đối lậpcũng thực hiện các cuộc biểu tình tại các địa phương miền Tây Ukraina, nơi phe đối lập có nhiều ủng hộ. Trong những ngày đầu, khả năng bùng nổ một cuộc đối đầu đẫm máu giữa hàng trăm ngàn người phe dân chủ với lực lượng an ninh Ukraina (và có thể có cả của Nga) là hoàn toàn có thật. Những khu lều trại dựng sẵn trải dài hàng km trên đường phố Kiev, kéo dài từ đại lộ Khreshchatyk đến khu hành chính trên phố Bonkova. Thành phố lều giúp những người biểu tình chống lại cái rét khắc nghiệt của mùa đông Âu châu, có lúc xuống tới âm 10 độ C. Toà nhà Ukraina, nơi diễn ra các đại hội lớn, được sử dụng làm nhà ăn miễn phí cho người tham gia xuống đường. Cách đó mấy bước chân, gần quảng trường Maidan (Ðộc lập) là gian phân phát thuốc và quần áo ấm. Một gian điện thoại di động cũng được chuẩn bị để người biểu tình có thể gọi điện về nhà cho yên tâm trong suốt thời gian tham gia biểu tình. Các nhà hát, rạp chiếu bóng, trung tâm tập thể thao xung quanh quảng trường Ðộc lập đều được trưng dụng. Người biểu tình yên tâm xuống đường, bởi đứng sau họ là một bộ phần hậu cần từ 500 - 700 người phục vụ. Một chiến dịch phản kháng được chuẩn bị kỹ lưỡng đến mức khiến cho các nhà cách mạng dân chủ ngoại quốc phát ghen tỵ. Những người chỉ huy làm việc theo ca, điều hành hàng trăm ngàn người với sự hỗ trợ của nhiều điều phối viên. Thời gian biểu mỗi ngày được quy định cụ thể, từ 8 giờ sáng tới 12 giờ đêm. Chương trình trong ngày được đưa ra vào lúc 9h30' mỗi sáng. Việc dọn dẹp diễn ra 2 buổi/ngày. Có thể thấy rằng mọi chuẩn bị cho cuộc biểu tình 17 ngày đã được thực hiện với những nỗ lực vượt bậc về tài chính. Bởi mức lương bình quân của người dân chỉ khoảng từ 20 - 60 USD/tháng (tùy nguồn tư liệu), Ukraina thuộc hạng quốc gia nghèo với bình quân đầu người GDP đứng thứ 128 trên thế giới và tỷ lệ thất nghiệp là 12%. 2. Pora - Thời điểm đã đến Giới sinh viên và trí thức đi đầu trong các đợt biểu tình. Việc tổ chức và vận động tham gia biểu tình ở Kiev có một phần đóng góp rất lớn của phong trào thanh niên Pora (Thời điểm đã đến). Các thành viên Pora của Ukraina đã đến tham vấn từ tổ chức Otpor (Kháng chiến - Serbia). Otpor đã từng lãnh đạo thành công sinh viên Serbia lật đổ chính quyền của Slobodan Milosevic vào tháng 10-2000 và giúp phong trào Kmara (Quá đủ rồi) của sinh viên Gruzia làm cuộc "cách mạng hoa hồng" năm 2003. Các thành viên Pora đã học từ Otpor: - Cách tổ chức các chiến dịch tiền tranh cử. - Cách vận động sinh viên và giới trẻ. - Cách huy động quỹ. - Cách làm việc theo nhóm. - Những kỹ thuật thương lượng. - Cách sử dụng giới báo chí. - Cách đi gọi cửa từng nhà vận động quần chúng. - Cách chiếm giữ trung tâm thành phố. Phong trào Pora công khai xuất hiện từ tháng 03/2004 với mục đích giúp giới trẻ phương cách thể hiện quan điểm chính trị, tiền thân của phong trào là tổ chức Tự do chọn lựa - kết hợp từ hơn 300 nhóm chính trị khác nhau. Với chủ trương đấu tranh cho dân chủ, đòi công bằng xã hội và trong sạch chính trị, Potra trở thành lực lượng tiên phong của làn sóng biểu tình dài 17 ngày ở Kiev. Số lượng thành viên của phong trào Potra ở Kiev khá khiêm tốn: 5.000 người và 15.000 thành viên tính trên toàn Ukraina. Natalia Tkachuk, phó chủ tịch Potra khu vực Kiev là một sinh viên Luật, 21 tuổi. Quan điểm của đa số các nhà bình luận chính trị đã gặp nhau chỗ: phong trào Pora đảm nhiệm thành công vai trò là một mồi lửa tốt, giúp ngọn đuốc dân chủ bùng cháy khắp cả nước Ukraina. 3. Cách mạng Cam và Việt Nam Giống ở Gruzia, cuộc biểu tình ở quảng trường Ðộc lập không bị hỗn loạn và phân tán nhờ có những tình nguyện viên hướng dẫn và tổ chức khá quy củ. Họ có ý đồ và cách th ức hoạt động rõ ràng chứ không phải là cuộc vận động quần chúng hoàn toàn tự phát. Vậy thì những gì đã diễn ra ở Gruzia, Ukraina có thể xảy ở Việt Nam không? Khi cuộc cách mạng màu cam chưa thành công, có ý kiến cho rằng: cách mạng phi bạo lực thường dễ thành công ở các nước nhỏ, Gruzia có 5 triệu dân còn Ukraina đông gấp gần mười lần (48 triệu). Tìm được tiếng nói chung trong một dân số đông rất khó; trong thực tế, vấn nạn này đã được giải đáp. Mục đích đấu tranh, khả năng chuẩn bị và trình độ tổ chức là yếu tố quyết định cho sự thành công của cuộc biểu tình; quy mô dân số sẽ được thu hẹp lại nhờ các phương tiện truyền thông. Thắng lợi của phe màu cam Ukraina loại bỏ dứt khoát được quan điểm: hình thức tranh đấu dân chủ phi bạo lực chỉ có khả năng thành công ở những quốc gia có diện tích nhỏ, dân số ít. Trong không khí náo nức Ukraina, người ta thấy có góp mặt của các lực lượng dân chủ Ba Lan, Belarus, Montenegro, Serbia, Gruzia… nhưng hình như không hề có sự góp mặt lực lượng dân chủ Việt Nam. (Tác giả hy vọng nhận định này là không chính xác). Không hiểu các phong trào, đảng chủ trương dân chủ cho Việt Nam đã có những nhận định chính thức gì về cách mạng màu cam Ukraina. Chí ít, sự góp mặt của quý vị cũng là một hành động tự giới thiệu cùng phong trào dân chủ thế giới. Hơn nữa, những gì đã diễn ra trong 17 ngày tại Kiev là một cơ hội vàng đáng cho phong trào dân chủ Việt Nam trực tiếp học hỏi và có dịp tự nhìn lại mình. Tình huống Ukraina thắng lợi nhờ quyết liệt và chu đáo, đó là bài học quan trọng nhất mà những người cách mạng dân chủ Việt Nam có thể học hỏi. Phải thấy rằng, những tiếng hô to đòi thực thi dân chủ từ một quốc gia bên bờ biển Ðen có vang dội đến Việt Nam hay không, một phần rất lớn nhờ vào công sức của các người đấu tranh dân chủ Việt Nam. Thực là may mắn, con đường để cách mạng đi từ Ukraina sang Việt Nam thực ra không xa như ta vẫn thấy về mặt địa lý. Nhiều bạn trẻ trong số 1.200 sinh viên Việt Nam đang du học nhiều nơi trên đất nước Ukraina, với tư cách cá nhân họ đã kịp có mặt trong những ngày đại hội dân chủ màu cam, để thấy và ghi nhận những gì đang diễn ra. Những kinh nghiệm của cách mạng cam đã có mặt ở Việt Nam từ các trí thức yêu nước trẻ này. III. Tình huống Việt Nam 1. Chúng ta đã làm gì - Nên xác định rõ rằng, đương quyền là một chế độ sẵn sàng sử dụng bạo lực đàn áp có hệ thống. Phải biết tận dụng tối đa sự đồng cảm của các nhân viên trong các lực lượng võ trang của chính quyền. Nói cách khác, đối thoại không đồng nghĩa với thỏa hiệp. Trong cuộc biểu tình ngày 13/10/2003 tại Warsaw vào dịp Trần Ðức Lương sang thăm chính thức Ba Lan, một hình ảnh có thể đi vào kinh điển cho những nhà tổ chức biểu tình Việt Nam: một nhân viên đại sứ quán CS VN tại Ba Lan có nhiệm vụ bảo vệ cuộc đón tiếp Trần Ðức Lương đã tháo găng tay, đưa cho Trưởng ban tổ chức biểu tình Trần Ngọc Thành, mang cho đỡ lạnh. - Việc nhanh chóng bao vây nhóm biểu tình bằng cách dựng rào cản và giăng dây kẽm gai đã xảy ra ngày 22/03/2001 tại quảng trường Ba đình đã xảy ra, hành động này đã ngăn chặn được ngay từ đầu sự lây lan trong việc tập trung đám đông. Âm vang của cuộc biểu tình bị dập tắt nhanh chóng, mãi đến 5 ngày sau mới được trong nước biết đến. - Trong thời gian qua, cuộc biểu tình có Ban Trật Tự tốt nhất được tổ chức là ở thành phố Bankstown, NSW, Autralia vào tối ngày 23/11/2004 chống văn hóa vận của CS. Ban tổ chức của CÐNVTD đã loại bỏ kịp thời được đám nằm vùng trà trộn để gây hấn, tạo xung đột phá hoại biểu tình. Trong cuộc biểu tình ôn hòa ngày 10/04/2004, ngoài thực tế đồng bào Thượng Tây Nguyên bị đàn áp đẫm máu, còn có một hiện tượng đáng suy nghĩ. Do thiếu bộ phận bảo vệ biểu tình, trên đường diễn hành, hàng ngũ đồng bào tham gia biểu tình đã bị cài đặt lực lượng “công an đầu bò”. Trong vai những người quá khích, bọn “công an đầu bò” đã tiến hành đập phá, cướp bóc tài sản đồng bào người Kinh. Hành động phá hoại có tính toán này đã cô lập cuộc biểu tình ngày 10/04/2004 về mặt dư luận quần chúng, tạo cớ cho quân đội CS nhảy vào đàn áp. - Công an hiện nay một đặc trưng của cơ cấu chính trị độc tài ở Việt Nam. Nhân viên công an lãnh lương ngân sách - tức từ tiền đóng thuế của nhân dân nhưng lại là công cụ bảo vệ chế độ chuyên chế. Với thái độ căm ghét cay đắng, đa số người dân rất ngại đụng công an - nơi tập trung những biểu hiện thối nát nhất của chế độ đảng trị. Nỗi bất bình bị dồn nén lâu ngày này sẽ bùng nổ nếu được kích đúng lúc. Ðêm 21/03/2005, khẩu ngữ (slogan): “Công an đánh người ở Ðề Thám!” như một luồng điện chạy dọc trong lòng người dân, được phát ra đồng loạt trên nhiều đường phố của trung tâm Sài Gòn. Khẩu ngữ biến thành khẩu lệnh vận động tập hợp quần chúng, số người đổ về hiện trường tăng vọt theo cấp số nhân trong từng 15 phút. Từ khoảng 30 người có mặt đầu tiên, 30 phút sau thành khoảng 240 người. Sau gần 2 giờ, số người có mặt cả vòng trong và vòng ngoài là gần 1.000 người. Con số này chắc chắn không phải tổng số cuối cùng - nếu khẩu lệnh vận động không ngưng phát hành. Từng cá nhân lẻ loi dễ có cảm giác sợ hãi khi đối diện công an, và bọn công an đã co giò bỏ chạy khi đối diện phản ứng của đám đông quần chúng. Ðây là một kết luận được rút ra từ lần phát động tập trung quần chúng đêm 21/03/2005 tại Sài Gòn, với những điều kiện tối thiểu vẫn đủ khả năng tạo được một hiệu quả tối đa. Lực lượng công an tượng trưng cho quyền lực của chế độ cộng sản. Nếu biết tấn công hợp lý và khoa học, sức mạnh đôi khi như bất khả diệt kia vẫn có thể bị đốn ngã. Sài Gòn, ngày 27/03/2005. (Còn tiếp) © DCVOnline Bài do ông Phạm Văn Bản gởi đến DCVOnline